Nội tiết tố (hormone) là các chất hóa học do các tuyến nội tiết trong cơ thể tiết ra, giúp điều hòa và kiểm soát nhiều chức năng quan trọng như: tăng trưởng, chuyển hóa, sinh sản, cảm xúc, giấc ngủ, và nhiều quá trình khác. Các hormone được vận chuyển qua máu đến các cơ quan và mô, ảnh hưởng đến hoạt động của chúng.

Một số tuyến nội tiết quan trọng:

• Tuyến yên
• Tuyến giáp
• Tuyến thượng thận
• Tuyến tụy
• Tuyến sinh dục (buồng trứng ở nữ, tinh hoàn ở nam)

Mất cân bằng nội tiết tố xảy ra khi có quá nhiều hoặc quá ít một loại hormone nào đó. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả nam và nữ, nhưng thường phổ biến hơn ở nữ giới (đặc biệt trong thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh hoặc sau sinh).

🧘‍♀️ Biểu hiện ở nữ giới:

• Rối loạn kinh nguyệt hoặc mất kinh
• Nóng bừng, đổ mồ hôi đêm (thường gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh/mãn kinh)
• Tăng hoặc giảm cân bất thường
• Mụn trứng cá kéo dài, da xấu đi
• Rụng tóc hoặc tóc mỏng
• Giảm ham muốn tình dục
• Khó ngủ, lo âu, trầm cảm
• Vô sinh hoặc khó mang thai
• Khô âm đạo

👨‍⚕️ Biểu hiện ở nam giới:

• Giảm ham muốn tình dục
• Rối loạn cương dương
• Giảm khối lượng cơ bắp
• Mệt mỏi, dễ cáu gắt
• Vô sinh
• Tăng mỡ, đặc biệt ở vùng bụng hoặc ngực

🧠 1. Căng thẳng tâm lý kéo dài (Stress mãn tính)

Khi bạn căng thẳng, cơ thể sản sinh cortisol – hormone “chống stress”. Nếu stress kéo dài, lượng cortisol tăng cao liên tục sẽ làm rối loạn sự cân bằng với các hormone khác như:

• Estrogen, progesterone (ở nữ)

• Testosterone (ở nam)

• Insulin (gây rối loạn đường huyết)

• Thyroxine (hormone tuyến giáp)

👉 Kết quả: bạn có thể gặp các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn, tăng cân, lo âu, trầm cảm, thậm chí rụng tóc hoặc mất ngủ.

🍔 2. Chế độ ăn uống kém lành mạnh

❌ Gây ảnh hưởng:

• Thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường, dầu công nghiệp (trans fat) làm tăng viêm, rối loạn insulin và estrogen.

• Thiếu chất béo tốt (omega-3, cholesterol tốt): ảnh hưởng quá trình tổng hợp hormone giới tính.

• Thiếu vitamin và khoáng chất: vitamin D, B6, B12, kẽm, sắt, magiê... đều tham gia vào việc điều chỉnh hormone.

👉 Dẫn đến: tăng cân mất kiểm soát, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), trầm cảm, mệt mỏi kéo dài...

💤 3. Thiếu ngủ và rối loạn giấc ngủ

Khi bạn ngủ không đủ hoặc ngủ không sâu:

• Giảm sản xuất melatonin – hormone giúp điều hòa giấc ngủ và đồng hồ sinh học.

• Ảnh hưởng tuyến yên – trung tâm điều khiển sản xuất hàng loạt hormone (FSH, LH, GH...).

👉 Mất ngủ kéo dài ảnh hưởng đến cân bằng estrogen, testosterone, insulin và cortisol.

🦠 4. Rối loạn nội tạng hoặc bệnh lý nền

Một số bệnh lý trực tiếp ảnh hưởng tới tuyến nội tiết hoặc làm thay đổi sản xuất hormone:

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): mất cân bằng giữa estrogen, progesterone và androgen → rối loạn kinh nguyệt, mụn, vô sinh.

• Suy giáp / cường giáp: rối loạn hormone tuyến giáp gây mệt mỏi, tăng cân, trầm cảm, rối loạn kinh nguyệt.

• U tuyến yên: ảnh hưởng đến sản xuất hormone kiểm soát tuyến giáp, sinh dục.

• Tiểu đường hoặc kháng insulin: gây rối loạn hormone chuyển hóa và sinh dục.

💊 5. Lạm dụng thuốc hoặc hóa chất

• Thuốc tránh thai nội tiết, thuốc điều trị mãn kinh (HRT): thay đổi hormone tổng hợp, gây mất cân bằng nếu dùng sai cách.

• Corticoid kéo dài: ức chế tuyến thượng thận, rối loạn cortisol tự nhiên.

• Mỹ phẩm, thực phẩm chứa hóa chất độc hại (như BPA, paraben, phthalate): có thể bắt chước hoặc cản trở hormone nội sinh.

👉 Các hóa chất này còn được gọi là chất gây rối loạn nội tiết (endocrine disruptors).

👵 6. Thay đổi sinh lý do tuổi tác

• Tiền mãn kinh, mãn kinh (phụ nữ): sụt giảm estrogen và progesterone → nóng bừng, mất ngủ, loãng xương, khô âm đạo...

• Andropause (nam giới lớn tuổi): testosterone giảm → mệt mỏi, giảm ham muốn, tăng mỡ.

• Sau sinh: hormone thay đổi mạnh, đặc biệt estrogen và prolactin → có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh, rụng tóc, rối loạn kinh nguyệt.

⚙️ 7. Di truyền và yếu tố bẩm sinh

Một số người sinh ra đã có rối loạn tuyến nội tiết hoặc gene khiến cơ thể dễ mất cân bằng hormone hơn bình thường, ví dụ:

• Hội chứng Turner, hội chứng Klinefelter

• Suy tuyến sinh dục nguyên phát

• Rối loạn enzyme tổng hợp hormone

✅ 1. Điều chỉnh lối sống:

• Ngủ đủ giấc (7–8 giờ mỗi đêm)

• Giảm căng thẳng bằng thiền, yoga, thể thao

• Tập thể dục thường xuyên (nhưng không quá sức)

• Ăn uống lành mạnh: giàu rau xanh, trái cây, chất béo tốt (omega-3), hạn chế đường và thực phẩm chế biến

✅ 2. Bổ sung thực phẩm hoặc thảo dược hỗ trợ:

• Mầm đậu nành, maca, sâm tố nữ (phytoestrogen cho nữ)

• Kẽm, vitamin D, omega-3
  (Lưu ý: nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng)

✅ 3. Điều trị y tế (nếu cần):

• Liệu pháp hormone thay thế (HRT)

• Thuốc điều trị tuyến giáp, thuốc điều hòa kinh nguyệt

• Điều trị nguyên nhân nền (ví dụ: u tuyến yên, buồng trứng đa nang)

✅ 4. Theo dõi định kỳ:

• Khám phụ khoa/nội tiết định kỳ

• Xét nghiệm hormone nếu nghi ngờ có rối loạn

Chữa rối loạn nội tiết còn tùy thuộc vào nguyên nhân bệnh lý hay sinh lý. Vì vậy, nữ giới khi bị rối loạn nội tiết cần đi khám phụ khoa để xác định yếu tố gây bệnh mới có phác đồ điều trị phù hợp:

🩺1. Chữa kinh nguyệt bất thường do thay đổi nội tiết tố

Bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc uống (thường ở dạng nang mềm) giúp bổ sung nội tiết tổ nữ. Sau một thời gian sử dụng các loại thuốc này, chu kỳ kinh nguyệt sẽ đều đặn trở lại. Những thuốc này thường bán theo đơn của bác sĩ, nữ giới không nên tự ý mua về sử dụng.

Nữ giới ở tuổi dậy thì hoặc tiền mãn kinh nếu tình trạng kinh nguyệt không đều khi rối loạn nội tiết không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt - cuộc sống thì không cần điều trị.

🩺2. Chữa rối loạn nội tiết do bệnh lý

Rối loạn nội tiết là triệu chứng nổi bật nhất của một số bệnh phụ khoa điển hình như hội chứng đa nang buồng trứng, u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung, viêm cổ tử cung, viêm lộ tuyến cổ tử cung,…

Khi có triệu chứng rối loạn nội tiết, bạn cần đi thăm khám phụ khoa để được bác sĩ chẩn đoán cụ thể. 

Tùy theo bệnh lý khác nhau mà bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, Hiện nay tại phòng khám đa khoa Đà Lạt đang áp dụng các phương pháp tiên tiến nhất trong điều trị các bệnh phụ khoa, như:

• Phương pháp RFA điều trị viêm lộ tuyến cổ tử cung
• Phương pháp kết hợp nội khoa và ngoại khoa điều trị u nang buồng trứng
• Kỹ thuật OZONE điều trị viêm âm đạo, viêm nhiễm phụ khoa

🩺3. Chữa rối loạn nội tiết theo Đông y

Để khắc phục tình trạng rối loạn nội tiết chị em cũng có thể sử dụng các bài thuốc Đông y để chữa trị. Dựa vào thành phần thảo duợc có trong thuốc, máu kinh khi bị rối loạn nội tiết sẽ được lưu thông. Từ đó, tình trạng tắc nghẽn máu kinh sẽ được loại bỏ, dần dần điều hòa khí huyết và kinh nguyệt ở nữ giới.

Phòng khám Đa khoa Đà Lạt là một trong những cơ sở chuyên về sản phụ khoa và các bệnh xã hội đáng tin cậy tại Lâm Đồng, được sở Y tế cấp phép. Với cơ sở vật chất hiện đại, không gian riêng tư, và đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm. 

📍 Địa chỉ: 59 Đoàn Thị Điểm, P.4, TP. Đà Lạt, Lâm Đồng
📞 Hotline tư vấn miễn phí: 1900 633 598 – 034 633 5988
🕗 Giờ làm việc: 8h00 – 20h00 (tất cả các ngày, kể cả Chủ nhật và lễ)

Đừng ngần ngại – hãy liên hệ ngay để được tư vấn tận tình, hỗ trợ nhanh chóng và bảo mật tuyệt đối.